Przy znoszeniu współwłasności nieruchomości rolnej nie zapomnij o prawie pierwokupu KOWR

Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 18 lutego 2025 r. (III CZP 26/24) udzielił odpowiedzi na zagadnienie prawne odnoszące się do umownego zniesienia współwłasności nieruchomości rolnej polegającej na przyznaniu własności nieruchomości jednemu ze współwłaścicieli. Ustalono, że w takim przypadku „dochodzi do nabycia nieruchomości rolnej zgodnie z art. 2 pkt 7 ustawy z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego (…), które skutkuje powstaniem po stronie uprawnionego podmiotu prawa nabycia nieruchomości w myśl art. 4 ust. 1 pkt 1 przywołanej ustawy.”. W praktyce oznacza to, że nawet jeżeli dochodzi do nabycia pozostałych udziałów w prawie własności przez jednego z dotychczasowych współwłaścicieli nieruchomości rolnych, Krajowemu Ośrodkowi Wsparcia Rolnictwa działającego w imieniu Skarbu Państwa przysługuje prawo pierwokupu takich udziałów, a umowa zniesienia współwłasności zawarta z pominięciem tego prawa pierwokupu jest nieważna. Wydaje się, że ocena prawna dokonana przez Sąd Najwyższy jest zbyt daleko idąca. Skoro bowiem nieruchomość rolna pozostaje nieruchomością rolną i staje się ona własnością jednego z dotychczasowych współwłaścicieli, to cel ww. ustawy, jakim jest ograniczenie obrotu nieruchomościami rolnymi, zostaje osiągnięty i przyznawanie KOWR prawa pierwokupu w takim przypadku jest niecelowe.